Date of publication: 11.01.2019 10:03
Date of changing: 11.01.2019 10:05

2018 жылғы 5 қазандағы «Қазақстандықтардың әл-ауқатының артуы: табыс пен өмір сүру сапасының артуы» атты Қазақстан халқына Жолдауында Мемлекет басшысы 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап салық төлеуші негізгі қарыз сомасын төлеген жағдайда есептелген өсімпұлдар мен айыппұлдарды есептен шығару жолымен шағын және орта бизнес субъектілері үшін салықтық рақымшылық жасауды тапсырды.

Біздің елімізде салықтық рақымшылық бірнеше рет өткізіліп, әр жолы бизнеске жинақталған борыштардан арылуға және заңды коммерциялық қызметті жалғастыруға мүмкіндік берді. Мәселен, Тәуелсіз Қазақстан тарихында үш рет (1997-1999 жылдары, 2011 және 2015 жылдары) бизнес субъектілерінің қаржы-шаруашылық қызметін сауықтыру үшін өсімақылар мен айыппұлдарды есептен шығару бойынша салықтық рақымшылық жасалды. 

Соңғы екі акция аясында (2011 және 2015 жылдар) жалпы сомасы 143,7 млрд теңге, оның ішінде 2011 жылы – 23,1 млрд теңге, 2015 жылы – 120,6 млрд теңге өсімақы мен айыппұл бойынша берешек сомасы есептен шығарылды.

Рақымшылық барлық салық төлеушілерге таралды, бұған салық уақытында төлеуге мүмкіндігі бар дәстүрлі жоғары пайда нормасы бар салаларда қызметін жүзеге асыратындар кірмейді.

Айта кету керек, бұл акциялар оң нәтиже берді, осылайша, 2015 жылғы соңғы салықтық рақымшылық жасау қатысушыларының 67% – да салық берешегі жоқ. Бұл 680 мыңнан астам салық төлеушілер, оның 17 мыңнан астамы – заңды тұлғалар, 105 мыңы – жеке кәсіпкерлер, 557 мыңы – жеке тұлғалар, яғни қарапайым халық.

Мемлекеттік кірістер комитетінің алдын-ала есебі бойынша 2019 жылы рақымшылыққа 90 000 аса орта және кіші бизнес субъектілері жатады (31 000 астам заңды және 59 000 жеке кәсіпкерлер).  Әзірленген түзетулер 2018 жылғы 1 қазандағы негізгі борышты 2019 жылғы 31 желтоқсанға дейін өтеу шартымен шағын және орта бизнеске өсімақылар мен айыппұлдарды есептен шығаруды көздейді. Бұл ретте айыппұл сомасы 2018 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша есептен шығарылады.

Павлодар облысында  3000 астам орта және кіші бизнес субъектілерін, 18 395,2 млн. теңге рақымшыландыру жоспарлануда.

Мемлекет басшысының салықтық рақымшылық жүргізу туралы тапсырмасы бизнеске жұмысты таза парақтан бастау мүмкіндігін беруге бағытталғанын ескере отырып, өсімпұлдар мен айыппұлдарды есептен шығару салық кодексіне немесе оңалту және банкроттық туралы заңнамаға сәйкес салықтарды төлеу бойынша кейінге қалдырылған немесе оңалту рәсімінде тұрған салық төлеушілерге де қолданылатын болады.

Сонымен бірге, әзірленген түзетулерге сәйкес:

- мониторингке жататын ірі салық төлеушілер;

- жер асты суларын, емдік балшықты өндіру құқығына ие болғандықтан ғана жер қойнауын пайдаланушыларды қоспағанда, жер қойнауын пайдаланушылар;

- акцизделетін өнімді өндірушілер;

- кәсіпкерлік қызметпен немесе жеке практикамен айналыспайтын жеке тұлғалар рақымшылық жасалмайды.

Салық берешегі болып танылмайды және есептен шығаруға жатады:

- 2018 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша салық төлеушінің дербес шотындағы өсімпұл сомасы;

- әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекске сәйкес салық салу саласындағы құқық бұзушылықтар үшін салынған айыппұл сомасы.

Шешуге көмек көрсету, салықтық мәселелерді кәсіпкерлерге әрине обернется салмағы оң нәтижелері. Бизнестің негізгі қарызын төлеу және салық ауыртпалығынан толық босату үшін ынталандыруы пайда болады. Бұл, өз кезегінде, оған шоттарды ашуға, мүлікті пайдалануға шектеулерді алып тастауға және заңды бизнесті жүргізуді жалғастыруға мүмкіндік береді. Ал бизнес-бұл ең алдымен жұмыс орындарын құру, өндірісті ұлғайту, яғни қазақстандықтардың әл-ауқатын арттыру, олардың табысы мен өмір сүру сапасын арттыру.